‎توجه به دانش بومي در فرآيند توسعه محلي جزء لاينفك رويكرد داشته محور است. اهميت اين موضوع را مي توان از آنجا متوجه شد كه دانش بومي بخشي از ريشه هاي مردماني است كه با تكيه بر آن سالها توانسته اند در يك منطقه زندگي كنند و منابع اصلي حيات گروهي خود را مديريت كنند. دانش بومي به كار رفته در نظام قنات به عنوان يك روش پايدار در تأمين و توزيع آب در مناطق مختلف مختلف ايران بويژه در يزد و كرمان و خراسان، و يا روش هاي گوناگون محلي براي مديريت مراتع توسط عشاير قشقايي يا بختياري در متطقه زاگرس و يا حتي دانش بومي ناظر بر گياهان دارويي، توليد ابريشم و يا بافته هاي مختلف در مناطق مختلف يا دانش كشاورزي بومي، همگي حاكي از غناي اين دانش در جاي جاي ايران است:

‎اين دانش ويژگي هايي دارد:

 

  • ‎جايگاه خاصي در فرهنگ بومي دارد.
  • ‎دانش بومي پنهان است، در باره آن صحبت نمي شود، اما موجود است و به كار مي رود.
  • ‎سينه به سينه نقل مي شود يعني يك دانش شفاهي
  • دانشی است مبتنی بر تجربه تا اینکه بر تئوری های علمی استوار باشد
  • این دانش به واسطه تکرار پیوسته و تمرین زیاد فرا گرفته می شود
  • رویه ای بسیار مهم است زیرا برای طبیعت و جوامع بزرگتر انسانی مزایایی دارد.


‎اينها ويژگي هاي جالب دانش بومي است. به نظرم بايد تلاش كنيم كه اين دانش را بيش از پيش جمع آوري و ثبت كنيم. دانشي كه در زندگي روزمره مردمان روستا و حتي عشاير كاربرد دارد و گاه ما براحتي از آن عبور مي كنيم.

‎كشور ما از اين نظر غني است و به نظرم تسهيلگراني كه در روستاها و حتي در شهرها در جهت توسعه محلي فعاليت مي كنند پيوسته لازم است كه كمك كنند رويه هايي براي ثبت اين دانش به صورت مشاركتي و البته با نقش موثر صاحبان اين دانش شكل گيرد. در حال حاضر تلاش هاي خوبي صورت گرفته است هر چند ضرورت دارد كه سازوكارهايي در جهت تقويت اين دانش به وجود آيد. مي توان حتي به حقوق معنوي مردمان بومي به عنوان صاحبان اين دانش انديشيد و در جهت برسميت شناختن آن به پيش رفت. تلاش كرد كه آنها را اعتبارسنجي كرد و سياست هايي براي حمايت از اين دانش در جهت توسعه محلي پديد آورد. در اين ميان نقش فنآوري هاي اطلاع رساني و ارتباطي را در تقويت اين دانش نبايد فراموش كرد.
‎داشتم به اين مي انديشيدم كه برخي از اين دانش ها مانند استفاده از انرژي هاي طبيعي مانند باد در ايران چقدر در موضوع حفاظت از محيط زيست در اين وضع كه با تغييرات آب و هوايي روبرو هستيم مي تواند اثربخش باشد بويژه وقتي كه مي تواند برسميت شناخته شود و به كار بسته شود.