هفته نخست: 

نخستین دوره "هشت هفته با تسهیلگری" را آغاز کرده ام. امیدوارم که به سرانجام خوبی برسد. این دوره کاملا به صورت مجازی طراحی شده است. در این دوره بیست و سه نفر ثبت نام کرده اند و این دوره کاملا رایگان است و به صورت آزمایشی برگزار می شود. هفته نخست با شش مسئله آغاز کردیم. هر شش مسئله توسط شرکت کنندگان در دوره مطرح شده بود. 

جمع بندی صورت گرفته در پایان گفت و گوهای صورت گرفته در شش گروه کاری مسئله ها: 

متوجه شدم شرکت کنندگان بهتر است که در باره درونزایی بیشتر بدانند. درونزایی با این تعبیر که این اجتماع محلی (روستا یا محله شهری) است که باید مسیر خود را بیابد، مسئله های خود را بازبشناسد، برتامه ریزی کند، منابع خود را به کار گیرد و به سمت اجرای برنامه حرکت کند. تسهیلگران یا گروه های مداخله گر در یک برنامه اجتماع محور، قرار نیست که این کارها را انجام دهند بلکه فقط فرآیند را تسهیل کنند. این خود اجتماع است که باید مشارکت کند و برنامه ریزی برای اقدام محلی را انجام دهد. این شاید مهم ترین نکته ای است که در جمع بندی بیان شد. در این خصوص، شایسته است به پنج نکته زیر دقت کنیم: 

یک. شناختن و اهمیت دادن به منابعی که در خود اجتماع یا مجموعه اجتماع ها وجود دارد توسط خود اجتماع بخشی از فرآیند درونزایی است. در اینجا تأکید بر رویکرد داشته محوری است، یعنی لازم است که منابع یا همان داشته ها یا سرمایه ها در سطح اجتماع محلی (محله یا روستا) یا در سطح ناحیه (یا منطقه) هم خوب شناخته شود، دسته بندی گردد، و مورد تحلیل دقیق توسط خود اعضای اجتماع قرار گیرد. برای اطلاع بیشتر در باره سرمایه ها، نوشته ای را در همین وب لاگ با عنوان فرآیند ترسیم نقشه مشارکتی منابع روستا یا محله که خرداد نود و نه پست شده است، مطالعه کنید.

دو. وجود ظرفیت یا توان محلی که بتواند وضع موجود (همان داشته ها و تغییرات آنها در طی دهه های اخیر) را ارزیابی کند، برای آینده مطلوب برنامه ریزی کند (چشم انداز)، مسئله ها بشناسد و بداند که راهکار یا مسیر برای رفع تنگناها و برنامه ریزی محلی کجاست. شاید نیاز باشد که ساختارهای موجود در سطح اجتماع یا ناحیه به کار گرفته شود (لازم است که به فرآیندهای ظرفیت سازی، برنامه ریزی اجتماع محور و نیز برنامه ریزی ناحیه محور دقت شود). این ظرفیت سازی و ورود به فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی اجتماع باید کمک کند که سرمایه اجتماعی در سطح محله / روستا یا اجتماعی محلی یا در سطح بزرگتر ناحیه افزایش یابد.  لازم است که ابزارهای اجرای ظرفیت سازی را در اختیار داشته باشد. 

سه. وجود انگیزه برای اینکه آدم ها به این باور برسند که می توانند در کنار هم زمینه را برای تغییر وضعیت محله یا اجتماع یا روستای خود فراهم کنند ضروری است.  

چهار. تسهیلگر/تسهیلگران محلی می توانند کمک کنند که فرآیند ارزیابی و برنامه ریزی محلی با مشارکت اهالی آغاز شود؛ آنان می توانند جلب حمایت کنند یا تلاش هایی برای افزایش ظرفیت شکل دهند (در روستاها ممکن است تعاونی ها، یا گروه های محلی شکل گیرد یا  ظرفیت شورای اسلامی روستا یا دهیاری روستا برای شروع این ارزیابی ها، برنامه ریزی برای اقدام محلی و ارزشیابی افزایش یابد).

پنج. وقتی گفته می شود درونزایی، منظور این نیست که صرفا به منابع داخلی روستا یا محله یا ناحیه توجه شود یا فقط این دسته از منابع به کار گرفته شود. البته تکیه بر منابع و داشته های درونی رویکرد اصلی است. اما دقت کنیم که می توان از منابع خارج از روستا یا روستاهای همسایه استفاده نمود. برای مثال سرمایه انسانی (جوانان روستا) که قبلا ترک روستا کرده اند، ممکن است علاقه مند باشند که کاری برای روستایشان انجام دهند. لازم است که منابع خارج از اجتماع را مروری سریع انجام دهیم. 

 

پس از نوشتار: هشت هفته با تسهیلگری عنوان دوره آموزشی است که با مربیگری سعید نوری نشاط در حال انجام است.